LÚA MA HAY LÚA TRỜI, GIỐNG LÚA QUÝ CÓ Ở VÙNG QUẢNG TRỊ
Ở vùng Vĩnh Thành, Vĩnh Giang, Vĩnh Linh, nơi có ruộng sâu, hình như quanh năm có nước, kể cả khi mùa hạn nặng, cả vùng này tuy khô ráo những vẫn còn sót lại những vũng nước nhỏ nhoi. Trong những vũng nước nhỏ nhoi đó có rất nhiều cá, tép, cá dét, con đam. ..Ở đây, từ rất lâu, người ta trồng lúa, trồng nếp. Vả đặc biệt vùng này xuất hiện một giống lúa mọc tự nhiên, không ai trồng. Đó là giống lúa Ma hay gọi là giống lúa Trời.
Người ta nói rằng, giống lúa này rất kỳ lạ, khi chín chúng rất sợ mặt trời. Lúa vừa chín, nếu không thu hái thì khi gặp mặt trời lên, lúa sẽ tự nhiên rụng, vì lẽ đó mà người ta gọi là lúa ma. Ma sợ mắt trời, ma chỉ xuất hiện vào ban đêm, có phải vậy không?
Khoảng tháng Tư âm lịch, khi mùa mưa kéo về, đất khô được mưa xuống,những hạt lúa rụng từ mùa trước bắt đầu nẩy mầm. Đến mùa nước, lúa lên cao và lớndần. Thân lúa cứng cỏi, lá hơi to, phát triển đều đặn nhờ sương gió và nước mưa. Nướcnổi tới đâu, cây lúa lớn vượt tới đó, gồm cả đọt và bông, phát triển rất khỏe, ít bị sâu rầy, chẳng cần phân bón cũng tốt.
Lúa ma, cao khoảng hơn một mét, bông lúa dài khoảng 30cm, xòe. Hạt lúa dài nhỏ (4 - 5mm),có râu cuối hạt , nhân màu huyết rồng. Lúa ma nấu cơm ăn hơi xáp, người chưa quen khó ăn.
Thời gian trỗ bông của lúa ma quanh năm, nhưng chủ yếu từ tháng tám, tháng chín , tháng mười. Do loài lúa này có gen kháng rầy nâu, kháng sâu bệnh tốt nên rất có triển vọng trong việc lai tạo ra giống lúa kháng rầy nâu, kháng sâu bệnh, cho năng suất cao , chất lượng cao.
Khi vãn mùa, những người nông dân rỗi rãi, mà phần lớn là phụ nữ, trẻ con, mỗi người mỗi con dao nhíp, loại dao nhỏ, rèn bằng sắt, có thể xếp lại được, cùng một cái thúng nhỏ, cứ thế lội ruộng, hái lúa trời hay lúa ma, nói đúng hơn là đi mót lúa ma. Trời cũng không phụ công sức con người, vất vả suốt cả buổi cũng mót được cả thúng.
Hồi đó, vùng ruộng sâu này ngoài lúa ma còn có nhiều cây năn, do vậy có nhiều con bồ nông to đùng kéo đến, chúng ăn cây năn, về mùa rét nhìn ra đồng, nhìn những con bồ nông cần mẫn đi ăn, na ná như người nông dân cặm cụi làm ruộng mà thương biết mấy.
Hạt lúa trời, hồi đó người ta chưa biết giá trị tuyệt với của nó như ngày hôm nay, nên chắng ai coi trọng. Tuy vậy đi mót lúa trời cũng giúp cho người nông dân thôn quê vùng ruộng sâu Vĩnh Linh, qua cơn đói kém khi mất mùa.Nấu cơm từ hạt lúa trời có vất vả hơn một chút, phải ngâm hạt gạo trước hay phải cho nhiều nước hơn gạo thường, phải để nồi cơm sôi lâu hơn rồi mới chắt nước, sau đó đem nồi cơm vần bên bếp than hoặc vặn thật nhỏ lửa cho đến khi cơm chín. Cơm từ hạt gạo lúa trời hơi cứng. Khi chín, hạt gạo lại rất dẻo cơm,thơm và béo. Ăn cơm gạo lúa ma, cần phải nhai thật lâu, thật kỹ mới cảm nhận được sự thích thú của nó. Cơm có mùi đặc trưng không loại gạo nào có thể sánh được. Cơm nấu bằng gạo lúa trời màu hồng nhạt có hương vị ngọt, béo. Chỉ cần ăn cơm gạo lúa trời với muối mè thôi,cũng đủ ngon, ăn không thấy chán
Giờ thì vùng quê Vĩnh Linh, lúa trời hay lúa ma không còn nữa, nó chỉ còn lại trong ký ức. Nghe nói vùng Đồng Tháp, miền Tây, giống lúa này vẫn còn nhiều. Đây là một giống lúa quý do trời đất ban tặng cần phải bằng mọi cách giữ và nhân rộng loại gien của giống lúa này. Nó không chỉ chụi hạn, chiụ phèn, kháng sâu rầy mà cò rất tốt cho sức khỏe. Những người ăn chay, ăn kiêng, những người bị tiểu đường, ăn gạo lức lúa ma với muối mè có thể phòng ngừa bệnh tật, cho sức khỏe tốt.
Hy vọng một ngày không xa, mảnh đất Quảng Trị, trồng lại được giống lúa ma hay lúa trời, với diện tích lớn, với sản lượng cao, giúp xóa đói, giảm nghèo, làm giàu cho mảnh đất, cho người dân chịu thương ,chịu khó, cần cù ..rất đáng kính ở đây.
Đông Hương
